Prezentujemy kolejne poczt�wki� na pocz?tek - pochodz?c? sprzed 1900 r., bardzo ciekaw?, wielokolorow? litografi? z czterema widokami Zalewa. Widok u g�ry poczt�wki to rozleg?a barwna panorama Zalewa od strony jeziora Ewingi.

�

W 7 numerze �Zapisk�w Zalewskich� przedstawili?my dwa zdj?cia z podobnej perspektywy: troch? p�?niejsze- z 1905 r. i wsp�?czesne. Na omawianej panoramie z poczt�wki wida? charakterystyczn? wie?? ko?cio?a w Zalewie, a na pierwszym planie nie istniej?ce dzisiaj budynki portowe i wy?aniaj?ce si? za nimi wy?sze kamienice z charakterystycznymi czerwonymi dachami.
Z lewej strony poczt�wki umieszczona jest litografia przedstawiaj?ca jasny budynek z powiewaj?c? niemieck? flag? na dachu. Napis Post u g�ry oznacza poczt?, na budynku widoczny jest napis Kaiserliches Postamt � Cesarski Urz?d Pocztowy. Otto Oestreich, naczelnik poczty, mieszcz?cej si? przed 1883 r.w domu kupca Stramma przy ul. Bramowej, kupi? by?? wojskow? uje?d?alni? na rogu �wczesnej ulicy Kolejowej i Pas??ckiej (obecnie: ulice 29 Stycznia i Sienkiewicza). Po rozebraniu uje?d?alni, zbudowa? w tym miejscu w 1883 r. poczt?. W 1899 r. zainstalowano lini? telefoniczn? w Zalewie, pocz?tkowo z 8 abonentami, w 1901 r. � 20, a w 1905 � 35. Na innej poczt�wce prezentowanego zbioru, widocznej poni?ej, pochodz?cej z pocz?tk�w XX w. wida? dok?adnie szczeg�?y budynku pocztowego. Z lewej strony budynku wida? ulic? Kolejow? (Banhofstrabe) z licznymi drzewami na poboczu.

Na ?rodku prezentowanej, pierwszej poczt�wki wida? remiz? stra?ack? i w tle zalewski ko?ci�?. Ochotnicz? Stra? Po?arn? w Zalewie powo?a? w 1896 r. �wczesny burmistrz Anton Lublewski poniewa? w tym czasie sp?on??o w mie?cie wiele budynk�w, podejrzewano nawet celowe podpalenia. W czerwcu i sierpniu sp?on??o siedem okaza?ych kamienic w centrum Zalewa: przy wschodniej stronie Rynku i przy Langgasse- g?�wnej ulicy miasta(obecnie Cz?stochowska). Remiza widoczna na poczt�wce zosta?a zaprojektowana przez architekta Waltera Kummera, kt�ry zosta? w 1897 r. pierwszym komendantem stra?y. W 1898 r. remiza zosta?a oddana do u?ytku wraz z placem do ?wicze? za kwot? 2570 marek, znajdowa?a si? wtedy na skraju boiska sportowego. Sprz?t stra?acki zosta? zakupiony przez zamo?nych obywateli miasta. W 1904 r. organizacja liczy?a 67 cz?onk�w, w tym 35 aktywnych stra?ak�w. Kummer wykaza? szczeg�ln? trosk? o rozw�j organizacji i szkolenie cz?onk�w. Gdy w 1904 r. opuszcza? Zalewo na sta?e � ofiarowa? stra?y 300 marek na dalszy rozw�j. Nizej - prezentujemy inn? poczt�wk? z naszej kolekcji, pochodz?c? z 1910 r. a przedstawiaj?c? will? - dom architekta Kummera. Jest to istniej?cy do dzi?, wielorodzinny, jeden z ?adniejszych starszych budynk�w w Zalewie.

W lewym dolnym rogu pierwszej poczt�wki umieszczony jest widok cz??ci wschodniej i po?udniowej Rynku oraz Langgasse � D?ugi Zau?ek. Widoczna jest charakterystyczna, ozdobna kamienica naro?na ze sklepem Christiana Preussa. W?a?ciciela i jego dom opisali?my w poprzednich �Zapiskach Zalewskich�. Inne uj?cie, fotograficzne, tego samego miejsca przedstawia zdj?cie poni?ej. Wida? na nim po?udniow? stron? D?ugiego Zau?ka i okaza?? kamienic? z Domem Spotka? Mieszka?c�w z napisem Zur Burger Halle. Na prezentowanym ni?ej zdj?ciu, pochodz?cym z 1905 r., wida? ciekaw? grup? ma?ych Zalewian: dziewczynki w fartuszkach, ch?opc�w w s?omkowych kapeluszach. Jedna z dziewcz?t d?wiga na ramionach nosid?a z wiadrami na wod?. Mo?emy sobie wyobrazi? jak? sensacj? dla dzieci sprzed 100 lat by? pan fotograf przyby?y z dalekiego Kr�lewca, z Urz?du Konserwatora Zabytk�w Prus Wschodnich (ze zbior�w tej instytucji pochodzi to zdj?cie, obecnie w zbiorach IS PAN). Dobrze te? si? sta?o, ?e utrwalaj?c dorobek materialny prowincji: kamienice, ko?cio?y i domy fotograf celowo uwieczni? gromad? zalewskich dzieci podczas zabaw i spacer�w w centrum miasta.

opracowa?y: Krystyna Kacprzak i Irena Truszkowska

�